Editor Picks


widgeo.net

Sunday, September 8, 2013

SAKHAW CHUNGCHANGA INKAWMNA - 4

29. Zawhna   : “Mihring tân vawi khat thih ruat a ni, chu mi hnuah chuan rorêlna a awm ang,” tih  a ni si a; thih hnuah rorêlna la awm tûrah ngaih theih a ni tlat asin. Thlarau hremna hi a la awm fo a ni lo maw?
    Chhanna   : Kan dam lai chhûnga thil dik lo kan tih chuan, kan tihdik loh man chu kan tuar loh vek pawhin kan fate, kan thlahte talin an tuar ang a, kan thih hnu chuan tawrhna a awm thei lo. “Mihring tân vawi khat thih ruat a ni, chu mi hnuah chuan rorêlna a awm ang,” (Heb. 9:27) a ti a. Vawi khat bâk thih theih a ni lo.
                             Isua an khenbeh khân a thi a, an phûm ta a. Entîrna atân chuan, an khenbeh ni kha Zirtawpni a ni a, kha mi ni khân a thi a, a tûk Inrinni chu Judate tâ chawlhni (Sabbath) a ni a, nilengin a ruang chu thlânah a awm a, thlân nghah ni a ni. A ni thum ni (sunday) chu a thawh leh ni a ni. An phûm aṭanga a thawh leh ni inkar, a thlân nghah ni zawng kha ni khat a ni a. “Lalpa ngaih chuan ni khat chu kum sângkhat a ni a, kum sângkhat pawh ni khat ang a ni (2 Pet. 3:8),” tih kan hria a. Tin, hmun dangah,
                             “Nanga ngaih chuan kum sângkhat hi
                             Nimin ral ta ang lek kha a ni si a,
                             Zân vên khat chhûng ang lek bawk a ni,”
                     tih thu pawh kan hmu bawk (Sam90:4)
                             Chuti chuan Isuan thlân nghah ni, Judate chawlhni (Sabbath) kha zân khat chhûng a ni a, a thih ni tak kha Zirtawpni niin Judate tân chuan an Inrinni ve a ni thung. A thih ni tûk chu keini tân chuan Inrinni a lo ni ve hlauh thung a, chu chu Thlan nghah ni niin Puithiam lalte leh Pharisaite chuan Isua kha a tho leh ang tih an hlau pawh a ni chiah lo; “Ni thum niah ka tho leh ang,” a lo tih avâng khân (Matt. 27:63; 16:21; 17:23; 20:19; Marka 8:31; 9:31; 10:34; Luka 9:22; 18:33) a ruang kha a zirtîrte’n an ru bo ang a, “A tho leh a ni e,” tia dâwt thu an theh darh an hlau a; ni thum ni thlênga a thlân chu vêng tûrin Bawrhsap Pilata an va ngên a ni (Matt 27:62-64). Chutichuan puithiam lalte chuan an sipaite chu Isua thlân an vêntîr ta a ni, chu chu a ni, “Zan vên khat chhûng ang lek bawk a ni,” a lo tih chu.  “Mihring tân vawi khat thih ruat a ni,” tih a ni ang khân Isua chu a lo thi ve ta. Puithiam lalber Kaiapha pawhin, “Mi zawng zawng aia mi pakhat thih a ṭha,” titu a ni a (Joh. 11:49-51; 18:14). Chuvâng chuan Paula pawhin, “Mi zawng zawng thih aiin mi pakhat a thi a, chuvângin mi zawng zawng chu an thi a ni,” a ti (2 Kor. 3:14). “Chu mi hnuah chuan rorêlna a awm ang,” an tih ang khân, Isua a thih aṭanga a thawh lehna inkâr ni khat tlazep ( a thlân nghah ni) kha kum sângkhat rorêlna a awm a ni. “ Thawh lehna hmasa ber,” tia Bible-in a sawi chu Isua thihnaah khan a lo thleng a (Thup. 20:4); “... thlânte a lo inhawng a; mi thianghlim muhil tawhte taksa tam tak pawh kaih thawhin an awm ta a; chungte chu a thawh leh hnuah chuan thân ata lo chhuakin khaw thianghlimah chuan an lût a, mi tam tak hnênah an inlâr ta a,” tih ziak kan hmu a ni (Matt. 27:52-53). He thawh lehna chanchin hi ti hian an ziak a: “Tin, Lalṭhutphahte ka hmu a, a chungah mi an ṭhu a, a hnênah chuan rorêlna an pe a; tin, Isua hriattîrna thu avâng leh Pathian thu avânga lu tante thlarau leh sakawlh leh a lem chibai bûk lo a, an chalah emaw, an kutah emaw chhinchhiahna nei lote thlarau chu ka hmu bawk a; chûngho chu an lo nung a, kum sângkhat atân krista nên rorêlin an awm a,:” tiin (thup. 20:4).
                             Tûna thawh lehna hmasa bera tel tumte chu an tlai mah mah tawh a ni; he kum sângkhat rorêlna hi Krista nêna rorêlna a ni a, Setana chu hetih chhûng hian phuarin a awm rih a ni a, tân inah an khung a ni. “Thawh lehna hmasa bera telte chu an engthâwlin an thianghlim a ni; chûngho chungah chuan thih hnihna chuan thu rêng a nei lo a, Pathian leh Krista puithiamte an ni ang a, amah nên kum sângkhat rorêlin an awm zâwk ang,” a tih angin (Thup. 20:6) Isua thlâna a awm chhûng zawng khâ kum sângkhat rorêlnaah an awm a ni. He rorêlnaa awmte hi thawh lehna hmasa bera telte an ni.
30. Zawhna   : ‘Mitthi dangte erawh chu kum sângkhat chu a vei hma loh chuan an lo nung rih lo,” a tihte kha Isua thih hnua thi zawng zawngte a sawina em ni dâwn? 
    Chhanna   : Isua kha a tho leh tak tak emaw, tho leh tak tak lo emaw chu thu hran ni sela, Bible-ah a tho leh anga ziak a nih ang hian kan kalpui dâwn a nih chuan, Isua thih hnua mitthi zawng zawng emaw, a la thi leh zêl tûr zawng zawng emaw a sawina a ni lo a, amah Isua tho leh tûra kha a la thawh leh rih loh avângin, “Mitthi ang la nung lo” angin a sawi mai a ni (Thup. 20:5)
31. Zawhna   : A nih leh Setana phuara awm thu hi engtin nge? Isua thlâna a awm lai khân kum sâng rorêlna a awm a nih si chuan, Setana chu khatih lai hun chhûngah khân a tânna hmunah phuarin a lo awm tûr a ni si a, Vântirhkohin a man thu leh leilawta a khar khum thu kan va hre si lo ve? engtik laiin nge a man?
    Chhanna   : Aw, ni maw. A hma lamah khân hmeichhe thlah leh rûl thlah an indo thu kan hriat tawh kha; Evi thlah kal zel aṭangin Mari thlah (Mari fa hrin) chu rûl thlah (mihringa Pathian thuâwih lohna sual) kal zêl chu Isua thihna thingkawkalhah khân an intâwng ta chat mai a nih kha. Sualin ṭhatna hneh a tumna chu Kros kha a ni a, ṭhatnain sual hneh a tumna pawh Kros bawk kha a ni leh a, chutah chuan an inbitum ta chat mai a ni. Chuti chuan Isua kha Kros-ah a thih lai khân a nihna chu nihna chi hnihin a kal a ni. H eti angin:-
                             ‘Tin, vântirhkoh leilâwt chabi leh khaidiat lianpui kengin vân ata lo chhuk ka hmu a,” a tih kha Isua hi a ni (Thup. 20:1): “Kei hi vân aṭanga chhang nung lo chhuk chu ka ni,” tiin Isuan a sawi a (Joh. 6:5, 58); tiin, amah hi van ram chabi neitu pawh a ni bawk (Matt. 16:19). Kristiante chuan Isua chu vân aṭanga lo chhuk niin an pawm thlap a ni. Tin, a lehlam zâwngah chuan Isua nihna chi hnihin a kal kan tih ang kha a ni a, he Isua ngei mai hi rûl thlah aiawhtu kha a ni leh a, “Drakon lianpui, rûlpui tar Diabola leh Setana an tih, khawvêl zawng zawng bumtu,” tia an sawi kha Isua hi a ni.
                             Mihring zawng zawng thlahtu bul nia an ruat chu Evi leh Adama a ni a, Evi leh Adama avânga khawvêl mihring zawng zawng lo tlu chhe tate lo tlukchhiat chhan chu buma an awm vâng a ni an ti a, a bumtu chu rûl kha a ni. Thlahtu bul Evi lo bumtu rûlah chuan Isua chu a rawn chan tak avângin, “Rûlpui tar Diabola leh Setana, khawvêl zawng zawng bumtu chu Isua kha a lo nih chu. Heti ang hian chhui chho ta ila:-
                             1. Evi lo bumtu rûl kha Isua hi a ni a (Gen. 3:1-6)
                             2. Mosian thlalêra dâr rûl a khai kha Isua hi a ni leh a (Num.   21:9; Joahana 3:14); Deut.  21:23;Gal. 3:13)
                             3. Vânparh vân ata tla thla ta kha Isua hi a ni bawk a (Isaia 14:12)
                             4. Isua pawhin Setana chu ṭêk anga vân aṭanga lo tla thla a hmuh thu a sawi ve bawk (Luka 10:18).
                             5. Johana pawhin Rûlpui tar Setana chu leia an paih a hmu (Thup. 12:9), vân indonaah a tlâwm zâwkah a ṭang a ni.
                             Heng nambar pakhat aṭang panga thlenga kan tihlante hi hmeichhia leh a thlahte leh rûl drakon leh a thlahte indonaa rûl lam a tlawmna chu a ni a, Isua thihnaah khan a innghat vek a ni.
                             Tin, hei lo pawh hi a fiah lehzualna turin mihringte tlukna lo awm chhan tlem chhui zui leh ila. Thaltu bul Evi chu thlêm thlêk nia an hriat avangin khawvêl mihring zawng zawng chuan Pathian anchhia an dawng ta vek a, chu mihring zawng zawng bumtu leh tihdertu chu rûl niin, Isuaah bel a lo ni ta a; Isua an phum pawh khan puithiam lalte leh Pharisaihote khan a tho leh ta a ni, tia tihderna a awm lohna turin Pilata hnenah a thlân veng ṭha turin sipai an ngen a, “ka pu, chu tihdertu chuan a dam lai khan, “Ni thum chinah ka tho leh ang,” a ti tih kan hre reng a, chuti chuan a zirtirte chuan amah chu an va ru hlauh ang a, vantlang hnenah, ‘Mitthi zing ata a tho leh ta a ni,’ an ti dah ang e; tichuan, tihderna hnuhnung zawk chu a hmasa ai khan a ṭha lo lehzual ang,” an ti a ni (Matt. 27:63-64). Hetah pawh hian Isua chu, “Tihdertu,” an ti a ni. Tin, Isua ṭawngka chuak ngei nia an ziak pawh hi lo chhui ta ila, “Tluknate avangin khawvel chung a pik e! tlûknate chu lo awm tur reng zawng a ni a, nimahsela tlûkna awmtirtu chung chu a pik e! a ti tlat mai (Matt. 18:7; Luka 17:1). Mihringah hian Pathian chuan thil chhia leh ṭha hriatna a dah a, kan mita kan hmuh, tawk ila a ṭha ang em? tia kan ngaihtuah kha kan va tawh khan, kan tawn hriat aṭangin, hei hi thil ṭha a ni a, hei hi a ṭha lo a, hetia tih chuan chuti ang khati ang chuan a awm thei tih kan tawn hriatna khan finna min pe a, kan finna chu a lo inkhâwl khâwm ṭhin ta a, a ṭhang ta zêl a ni. Chu finna lo awm ṭanna chu kan tawn hriatna chu a ni a, kan tawn hriatna chu keimahnia a chhia leh a ṭha hriat theihna chu a ni. Chu keimahnia a chhia leh a ṭha hriatna awm chu tlûkna lo awmna bul chu a ni.
                             Chu kan tlûkna bul, a chhia leh a ṭha hriatna chu awm tur renga Pathianin keimahnia a dah sa a ni. Hriatna chi nga kan nei ṭheuh a, hmuh (mita hmuh) a hriatna te, benga (a ri) hriatna te, khawiha hriatna te, tema hriatna te, hnara (a rim) hriatna te a ni. Heng chi ngate hi a chhia leh a ṭha hriat theihna a ni vek a, mahse hengte hmanga thil kan va tawn hriatna kha finna chu a ni a, mahse hengte avang hian ‘khawvel chung a pik,’ a ti tlat mai. Mihringin a chhia leh a ṭha hriatna kan nei ṭheuh, chu chu tlûk sualna’n kan hmang fo, chu a chhia leh ṭha hriatna chu engtia hman tur nge tih kan rilruin kan ngaihtuah ṭhin a. Chu mi kan ngaihtuahna RILRU thu chu kan taksa hian a zawm ṭhin a ni; chu rilru tak chu RUL kan tih kha a ni a, chu rul chu tlukna awmtirtu chu a ni. Chuti chuan chu mi rul ngei chu Isua kha a ni a, a chung a pik ta a ni.
                             Engtin nge Isua chung chu a pik dan le? Amah ngeiina a sawi dan hi i lo en teh ang. “Tin, tupawh hêng mi ringtu mi tête zînga pakhat pawh titlu apiang chu, an nghâwngah buh râwt sawmna lung lianpui awrhtirin tuifinriatah thlâk sela, an tân a ṭha zâwk tur a ni,” a ti a nih chu (Marka 9:42; Luka 17:2). Ti chuan Isua chu tlûkna awmtîrtuah an puh a, amah an khai hlumna tûr thing chu zawh pawh zo ṭhaṭhum loin an puttir a, chutah chuan an khaikâng a, a thi ta a ni. Khati anga an khaikân khân buh râwt sawmna lung an awrhtir a ni. Isua chu buh râwt sawmna lung awrhtirin tuifinriatah thlâkin a awm ta a ni; lei mihring zînga a lo cheng kha tuifinriata thlâk a nihna chu a ni a, mi sual thi tlâka an ngaih pahnih an khenbehte kârah an tlak zehtir a, amah pawh kha thi tlâka ngaih a nih kha. Mihring awm khâwmna hi tuifinriat a ni (Thup 17:15). Johana sawi dân ve thungah chuan, “tin, vantirhkoh chak tak hian buh râwt sawmna lung lianpui ang hi lung a la a, tuifinriatah a paih thla a, Babulon khaw ropui chu heti ang hian paih thlak a ni ang a, tuman an hmu leh tawh tawp lo ang... i dawtin hnam zawng zawng bum an nih kha,” tiin a sawi a ni (Thup 18:21-23)
32. Zawhna   : Chuti chuan Isua chu rulpui tar Setana a lo ni ta a, phuara a awm dan chu engtin nge ni zel le!
    Chhanna   : Johana’n zel anga a hmuh dan chuan, ‘Vantirhkoh leilawt chabi leh khaidiat lianpui keng van aṭanga lo chhuk a hmu a, drakon, rulpui tar, “Diabola leh Setana” an tih chu manin kum sângkhat atân a phuar a, leilâwtah chuan a paih lût a, a khar khum a. Kum sângkhat a vei hma loh chuan hnam tin a bum leh tawh lohna tûrin a châr hnan ta a. Chu mi hnuah chuan rei lo te atân chhuah leh rih tûr a niin a sawi (Thup. 20:1-3)
                             Vantirhkoh leilâwt chabi leh khaidiat lianpui kenga vân aṭanga lo chhuk chu Isua kha a ni kan tih tawh kha, van ram chahbi neitu pawh kha amah vek kha a ni. Rulpui tarah pawh amah tho rawn changin, a rulpui nihna chu kros-ah hneha awmin  a thi a, thlâna an phûm khân an phuar a, leilâwtah an paih lût a ni. A thlân kawngka lung an lum hnan kha an khar khum a, an char hnan tihna a ni. ‘Kum sângkhat chu a ral hma loha hnam tin a bum leh tawh lohna’n tih a ni a, Pharisaiho khan, “A tho leh a ni,” tia mite chu tihdera an awm lohna’n Sipaihoin thlan an veng tlat kha an char hnanna chu a ni. Nakinah rei lote atân chhuah leh tur, tih a ni a, kum sângkhat chu ni khat (Inrinni) nileng leh zankhua kha a ni a, chu mi hnuah chuan a tho leh dawn tih a sawisa a ni.
                             Kan sawi tawh ang khan Isua chu tihtlâwm a ni a, “Mihring anga lo awmin a inngaitlâwm a, thi khawp hiala thu zawmin a lo awm ta a, kros-a thihna ngei chu,” an ti a ni (Phil. 2:8). “Krista chu kan aia anchhe dawng lo niin...,” an lo ti bawk a (Gal. 8:13). “Krista,” tih chu, “Hriak thih,” tihna a ni. Samah chuan,
                             “I rhiak thiha chungah chuan i thin a rima,
                             I chhiahhlawh thuthlun chu i ten a;
                             A lallukhum chu leia paih thla hialin i titlâwm a,”
                     tiin a n lo ziak bawk a ni (Sam 89:38-39). “Isua kha Pathian chhiahhlawh a ni em ni?” tiin kan rilruah zawhna a awm thei e. Isua chu chhiahhlawh a ni ngei alawm. Mari kha a nu a nia, a nu Mari chuan,  vantirhkoh a hnena inlar hnenah khan, “Ngai teh, Lalpa bawihnu ka ni,” a ti a (Luka 1:38); tin, Pathian fakna hla a chham chhuah pawh khan,
                             “Aw lalpa, i chhiahhlawh ka ni tak zet mai,
                             I chhiahhlawh, i bawihnu fapa chu ka ni a,”
                     tih a ni (Sam 116:16). Heti ang hian ziak a ni a-
                             “An lalte chu khaidiata phuar a,
                             An mi ṭhate chu thir kawlte buntir tur leh,
                             Rorel ziak saa an chunga rorel turin,”
                     tiin (Sam 149:8-9). Isua thlâna a awm chhûng kha leilâwta khar hnan a nih chhûng chu a ni a, kha mi chhûng kha kum sâng rorel chu a ni; Setana, Rulpui tar (Isua) chungchang an rêlna thu kha ziak sa a ni a, rorel ziak sain a chungah an rêl a ni. Isua chu a lo pian dan tur te, a thih dan tur te, a thawh leh tur te, a lo kal leh tur thu te, a chanchin tur hi an lo ziak sa  vek a ni. Isua chanchin tur an lo ziah lawk tlem chu -
                             1. “A kete chu kawlin a tina a,
                                  Thir khaidiat bunin a awm ta a,” (Sam 105:18)
                             2. “Ka chaw atan englo kha mi pe lehngah a,
                                  Ka tuihal lahin uain thur inah mi pe a,” (Sam 69:21)
                             3. “A ruh zawng zawng a vawng ṭha a,
                                 Pakhat mah tihtliah a ni lo,” (Sam 34:21)
                             tih te hi Isua an khenbeh khan a sir tuaka mite kha an kete khawn tliahsak an ni a, Isua erawh chu a lo thih hman avangin an khawng tliak ve lo a ni (Joh. 19:32-33: 36). Isua chanchin an lo ziah sa hi tam tak a ni a, tarlan sen a ni lo ang.
                             Isua chu Setana a nih tlat avangin kum sangkhat rorel a nih chhung zawng thlân chhungah (leilawt) chuan hren a ni rih ang a, rei lo te atân chhuah leh rih tur a nih ang khan chhuah a ni dawn ta a ni.  
                             Kum sangkhat chu a ral tak avangin Isua chu ni thum ni chuan a lo tho leh ta a, Setana kum sangkhat atâna phuar chu phelh a lo ni leh ta. Petera chuan, “Kha mi (Isua) kha Pathianin thihna phuarnate chu a phelhsak a, a kai tho ta a; amah chu thihna chelh hlen rual a nih vangin,” a ti (Tirh. 2:24). Kum sangkhat rorel chhung leh Setana phuara a awm chhung chu a rei lo hle mai,
                             “Nanga ngaih chuan kum sangkhat hi nimin ral ta ang lek kha a ni si,” an la ti reng a ni (Sam 90:4). Setana phuarna phelh a nih thu pawh an lo ziak zel a,
                             “Thim hnuaia ata leh thihna hlim ata chu a hruai chhuak a,
                             An phuarnate chu a tichat ta a,”
                     tih te (Sam 107:14)
                             “Mi phuarnate chu ka phelh ta a,”
                     tih te (Sam 116:16)
                             “Lalber chuan mi a tir a, a phelh a,
                             A chhuah ta a, mi tin roreltu ngei chuan,”
                     tih te kan hmu a ni (Sam 105:20). Mitthi dangte (Isua leh a dangte) chu kum sangkhat a lo vei tak a vangin an lo nung ve ta a ni (Thup. 20:5). Isua lo tho leh chu Setana, a tanna ata rei lo te atana an chhuah leh chu a ni a, lei kil lia hnamte, Goga leh Magoga chu bumin, indonaa hruai khawm turin a kal chhuak ta a ni. Lei kil lia hnamte chu Israel rama Isua thu hriatpuitu zirtir sawmpahnihte kha an ni a, chungte chuan Isua thlan an ven dawn lai a an hlauhthawn lâwk “A tho leh ta,” tia mite an hrilh darh an hlauh ang ngeiin, a thawh leh thu chu ram tinah an pu darh ta a; chu chu a ni, bum tura kala indonaa hruai khawm tuma kal anga an sawi chu. Jerusalem-a in pakhata zirtirhote an fuan khawm laiin van aṭanga ri, thlipui tleh anga lo thlengin, an ṭhutna in chu a ti khat ta vek a. Tin,  leite amaha insem darhin, mei angin an hnenah a lo inlar ta a. Tin, an chungah a chuang ṭheuh a, an zain thlarau thianghlimin an lo khat ta vek a (Tirh. 2:1-4). Chung Isua thawh leh thu hriltute rawn fuan khawm chu an ni, lei vang lam dapa lo kal khawm a mi thianghlime riah hmun leh khaw duhawm tak hualtu nia a sawite kha. Van aṭanga mei rawn tlain anmahni a kang ral; anga a sawi chu  (Thup 20:7-9), zirtirho awm khawm laia thlarau thianghlim lo thleng, mei anga an hnena rawn inlar ta kha a ni (Tirh. 2:1-4).

No comments:

Post a Comment