MIHRING SIAM THU

Evi leh Adam

       Genesis 1:26-27 kan chhiar chuan, 26 ‘Tin, Pathianin, “Kan anpuiin, keimahni ang takin mihring siam i la, .........a ti a. 27Tichuan Pathianin ama anpuiin mihring a siam a, Pathian anpui ngeiin a ni a siam ni; mipaah leh hmeichhiaah a siam a ni.”  tih kan hmu a. Tin, thil dang zawng zawng a siam zawh hnuah mihring chu a siam niin a lang a. 

       Genesis 2: 5-7  kan chhiar chuan, 5“Tin, leia hnim reng reng hi leiah a la awm lova, leia thlai reng reng pawh hi leiah a la to hek lo; LALPA  Pathianin lei chungah ruah a la sutir si lova, lei lettu turin mihring lah an la awm hek lo; 6amaherawhchu lei atangin chhum a lo chhuak a, lei chung zawng zawng chu a tihnawng thin a ni. 7Tin,  LALPA  Pathianin leia vaivutin mihring a siam a, a hnarah nunna thaw chu a thaw lût a; tichuan mihring chu minung a lo ni ta a.”  tih kan chhiar leh a.

        Thil dang siam thu ang tho khan, mihring siam thu pawh hi, a thu leh a thu  han khaikhin hian, belh chian a dawl lova. bung khat thu kan chhiar chuan, Thil dang zawng zawng siam zawh hnuah mihring chu a siam a, mipaah leh hmeichhiaah a rualin a siam niin a langa.  Bung hnih  thu kan chhiar leh chuan, thil dang: hnim leh thlai te la awm hma leh leiah ruah pawh a la sur hmain mihring (Adama) chu siam a ni a. 2:22-ah chuan, nungcha zawng zawngte siam hnuah Adama nakruh atangin  mihring pahnihna Hmeichhia Evi chu siam a ni thung a.  Heng thute pawh hi, kan sawi tak ang khan, thenawm pa sawi ni se, thu tak hla takah kan ngai hauhin a rinawm lo a ni.

         Mihring siam thuah hian,  hriat fiah leh sawi fiah harsa tak tak a awm hlawm.

1. 1:28  thu “Kan anpui”.... tih hi, 

    a) Kan tih tawngkam hi, eng tihna nge ni? Pathian pakhat   ni siin, “kan” a ti si hi, a awmzia hriatthiam a har hle. Thenkhat chuan, hmanlai mite, pathian tam tak awm rinna  sulhnu chambang nia ring an awm .

    b) Anpui tih hi kan hre lar hle a, hemi chungchang hi sawi tur tam tak a awm theia, inhnial theih tak pawh a ni.  Biblein “mihring chu Pathian anpuia siam a ni” a tih avang hian, tuman kan hnialin pathian anpuia siam kan ni lo, chu kan ti lem lo. Mahse, Pathian chu ang chuan kan in hre chiah lem lo niin a lang. Tuna kan thlen chinah chuan, Pathian chu kan ang lem lo reng a ni. Pathian chu, engkim ti thei, engkim siamtu, engkim hria, mi rilru ngaihtuahnate pawh hre vek , Chatuan mi, awm tan ni nei lo, tawp ni pawh nei lo niin kan hre si a.  Chuvangin, Pathian anpui kan nih dan chu eng tiang chiah nge sawi fiah a har hle a ni.  Isua chu Pathian anpui, a then chuan Pathian nia kan ngaih chuan, “Kei mi ring chuan, heng ka thiltih aia ropui zawk hi an la ti ang” a ti a. Isua khan til ropui tak tak a ti,  Tui Uain-ahte a chantir a, Damlo chi hrang hrang a tidama, Thlipuite a hau reh a, mitthite a kaithova. Chung aia ropui zawk pawh chu amah ringtu chuan an la ti thei dawn niin a sawi bawk. Thil ni thei pahnih chu hei hi a ni.

1. Genesis-in Mihring chu Pathian anpuia siam nia a sawi hi, a dik vek lova, engemaw laiah kan ang chauha, chumi a sawina mai chu a ni kan ti nge?

2. Pathian anpuia siam kan ni a. Chu kan nihna chu kan la inhre famkim lo mai a ni, kan ti zawk.

Ngaihtuah zui atan:

1. Genesis bung 1 leh bung 2-a mihring siam dan inang lo tak mai hi, eng tianga ngaih tur nge ni ang?  emaw, a enge dik zawk ang kan ti nge an dik lo ve ve kan ti ang?

LENGZEM HLA LEH PATHIAN THU

         Hman kumah chuan ka nu (Ka patea nupui) a thih tumin chawlh kar khat lai ka patea inah ka khawsa a; amah ka patea phei chu he a nupui thih hma daih kum engemaw ti liam taah khan a boral tawh a ni. A fa upa berte hnenah ka patea nupui chu a awm a, chu inah chuan a boral ta a ni a.

         Ka nu thih a\anga chawlh kar khat velah chuan in leng pawh an awm mumal tawh lo a. Chutih hun velah chuah tuk \huan ei khamah hian kawmchar lama in riak puanthuah tian khawm ngheng hian ka \hu a, \ing\ang perhin lengzem(love song) hla hi ka lo sa a. Chutih lai tak chuan ka patea( ka pate unau zinga a nuapang lam) hi a lo lut a. Ani hi Presbyterian Kohhran tualchhung upa niin Pathian thuah hian a tui ve hle a, mahse mahni tawka fing inti ve tawk leh Pathian thu inti hre tak hi a ni ve a. Ka zai chu a alo ngaithla vang vang a, ka hla sak a han hriat chian hnu chuan, ‘Pathian thu awih inti siin khati ang hla te han sak te chu a!’ tiin mi lo khak ta hlak mai a. Ani nen hi chuan kan inmil lo ngang a ni ang, khawi hmunah pawh ni se, kan inhmuh nikhua tawhah chuan inhnial loin kan lo inthen ngai lo reng reng a ni.

Kei pek chuan. 'Love song' hi Pathian mite tan sak a thiang lo a nih si chuan, mihring nupaa insiam pawh hi a thiang lo ang a! Nula leh tlangval inlemna hla hi sak a thiang lo ang maw?' ka ti a. Ani ka patea chuan, ‘Inlem kher hi inneihna a ni hlei nem; inlem hi Pathian thu a ni kher lo,' a han ti leh a. Kei lah diau duh bik loin, ‘A nih loh leh Lal Solomona khan a ngaihzawngnu kha a lem ve a, 'Tho la, ka hmangaih, ka enchim loh, lo kal ta che,' a tih te kha hla ani a, 'Love song' a ni ta lo em ni? Khang hlate kha Pathian thu a nih loh chuan engah kher nge Bible a an telh ni?' ka han tih chuan \awng lehna tur a hre lo nge ni, min hnial zawm zel ta lo a.

      He thu ka han sawi chhan tak chu, kan unau Kristian sakhaw bia tam tak( inti puithu zualho) hian lengzem hla, nula leh tlangval inlemna hla hrim hrim han sak vel hi Pathian thu lo riaua hriatna an nei thin a ni. Mahse an Bible-ah chuan Lal Solomona'n a bialnu a phuahnaah,

'Zanah laikhum chungah ka dawn thin, ka hmangaih chu, Ka zawng ruai e, ka tawng silo e.....,'(Hla Thlan. 3:1) tih te;

'Ngai teh, i mawi e, ka hmangaih, ngai teh, i mawi e;

Thuro an iang e, i mitte'n, i hmai khuhna phenah chuan.

I sam chu kel rual, Gileadtlang panga bawk ang a ni,'

tih te leh a dang tam tak a phuah a.

       Heng hlate pawh hi Lal Solomona'n a ngaihzawng nula tu emaw a veizia a tihlanna a ni, Bible-ah an telh ve tlat si. Pathianin mihringa mipa leh hmeichhia a siam khan, he kan chenna khawvel hi luah a, inthlah pung turin a ruat a. Ramsa leh ran te leh nungcha dangte ang bawka inthlah pung tura ruat kan nih avangin mipa leh hmeichhia min siam kawp a ni. Mipa chauh emaw, hmeihhia chauh emaw in chi inthlah pun theihna kan neih loh avangin min lo ruat dan angin mipa leh hmeichhia kan inkawp a ngai a ni?. Mihring chu nupa bik awm tura ruat kan ni. Hnam prang hrangah chu chu a inang lo ve thei a, mahni hnam leh chi tih dan chu Pathian min ruat dan a ni.

       Nungcha dangte pawh a nu leh a pain an inthlah pun dawna an chezia hmanga an inlem ve \hin angin mihringte pawhin inthlah pung tura nupui pasal kan inneih theihna turin kan inlem tawnna pakhat chu hla hi a ni. Solomona'n a ngaihzawngnu a lemna hla kan tarlan ang khan Zofate pawhin nula leh tlangval inlemna hla \ha pui pui leh duhawm tak tak, Solomona phuah ai pawha mawi zawk kan ngah hle a ni. Chung hlate chu ‘Lengzem hla’ kan tihte hi an ni ber a. Heng lengzem hlate hi nula leh tlangval inhmangaihna leh an inngaihzawnna tilangtu an ni a, an inhip tawnna te chu nupa atana initna avanga inlemna kha hlain an phuah chhuak a ni. Mahse ran ang maia nupa bik awm loa inthlah pun tumna lam chu Pathian ruat dan a ni lo a, chu chu a bawlhhlawh chin a ni tihna a ni. Chuti ang chiah chuan inlemna hlaah pawh a bawlhhlawh chin, a thianghlim lo chin a awm bawk a ni.

        'Zu in vang maia min rem loh pawhin,

         Nghei phah ka turn lo, a pa lo em mai

         Sawi sawi mah se la, ka nghei dawn chuang lo,'

tih hla ang chi te hi hla thianghlimah chuan chhiar tlak a ni thei lo ang.       

       Chuvangin ramsa te rannung te pawh an chi azirin Pathianin a ruat dan a inang vek lo. Entirna'n sava lam chiah pawh Vapual te, Chawngzawng te leh Parva te chu sava tam tak anga kawppui bik neilo an ni hauh lo a, kawppui bik an nei tlat thin. Zofate pawh hi Pathianin kawppui bik nei tura a ruat kan ni a, bawlhhlawh takin kan nun a thiang lo a ni. Chuti ang a nih avang chuan kan inlemna hla pawh a thianghlim a \ul a ni. Zofate History ziaktute chhui danah chuan hman laia Kristian awm hma pawhin sawi tur ting chuan Mizo nula leh tlangval zingah nu leh pate thu loa inru leh mahni thua nupui pasal lo inzawnga lo innei chu an awm ngei a, mahse tluang taka innei ta sawi tur erawh an vang hle a, tluang taka innei thei ta an hriat tarn ber chu an nu leh pate nena an remtih tlanna anga inneite an ni zel a ni an tih tlat chu maw le!

Aw le, Solomona te ang lal ropui pawhin nula leh tlangval induh takte inlemna hla thu mawi tak an phuah chhuak a ni tih kan hre tawh a; kan hnam, hnampui nula leh tlangvalte inlemna hla hlei hlei hi a lo mawi mang e aw, ka ti thin. Entirna'n fam Lalzoa te angin an ka a\anga hla thu runthlak tak an han chhak chhuah te hi:

'Hmanah chuan maw, a bahsam thlah mawiah,

Kan thliah senhri nauban a tawn;

Tunah erawh vul leh, sang thing lerah,

Thliah loh te'n par vul ta'ng an ti,'

a han ti hnap mai te hi han ngaihtuah ila. He hla thu ang dinhmuna dingte tan chuan lung a kuai lo thei lo ang le. Hlim taka an intawn hun laia pangpar an han intawntir lai hun kha hman lai an chang ta si a. An pangpar han intawntir ang chi nauban par te ngei pawh kha, tunah chuan tuma thliah loin thinglerah vul zai an rel ta,' tiin a han khar ta si a. Kan chan loh tura Pathian ruat mah ni se, chuti ang a ni tih hrethiam reng chung pawhin an zuna kan lo uai tawh laklawh hi chuan, han \hen leh pawhin rilru zawng a na thei viau bawk \hin. Kan tana Khua ruat a ni lo a nih dawn hi tih nachang hre ve lote tan phei chuan beidawnna ruama kun tlawk tlawk pawh awl tak a ni thin a, heti ang avang reng hian mirhing tam takin an nunna an lo chhah phah fo ni. Chuti ang mite em ni ve lo mah sela, nula tlanval tam tak chuan,

'Aw, tawnmang mawlah pawh, suihlung ka rualpui si lo;

Tha val dang nen nui hiaua lengin Parte, ka tazvng thin che,'

an lo tih hlawl hlawl mai asin!

       Chuvangin hla chu hla a nihna ang leh, lengzem hla a nihna ang pawhin hla bawlhhlawh leh tlaktlai lo tak a nih hran loh chuan, sakhaw vawnin a zir loh chuan boralna kawngah kan pen thei tih hre chungin, hla phuahtu thinlunga lo chhuak pawh Pathian thu a ni tih hi ringhlel suh ang che.