19. Zawhna : Tûnah
hian Judate chuan Messia chu an la beisei reng ang em?
Chhanna : An
beisei a ni mahna. Persia sakhua rin dân ang deuh a Messia lo kal tûr an beisei
laiin Isua kha a lo piang a, kum A.D. 6 vêl khân a ni âwm e. Judaism sakhua
siam ṭhatna hna rawn thawk a, a rawngbâwl dân chu chanchin ṭha ziaktu mi
palite’n an sawi ṭeuh mai. “Hman laia mite chuan, ‘Chuti ang khati angin tih
tûr,’ an ti a; kei erawh chuan ka ti a che u...,” tiin zirtîrna danglam tak a
chhâk chhuak a ni. Chu Isua chu amah zuitute chuan Messia ngei a niin an pawm
a, amah pawhin Messia niin a inchhal bawk a. Mahse Pharisaite leh Sadukaite leh
anmahni zirtirna hnuaia awmte chuan Isua chu Messia ni theiin an ngai lo.
Isuan amah thing kawkalha
an khenbeh tûr thu leh a thih tûr thu a sawi a, “Kei, lei ata khaikânin ka awm
chuan, mi zawng zawng ka hîp ang,”(Joh. 12:32) a han tih te chuan Messia a nih
an ring lo deuh deuh a. “Messia,” tih hi Hebrai ṭawng a ni a, Grik ṭawng chuan,
“Krista,” an ti a, “Hriak thiha,” tihna a ni âwm e. Anni chuan Isua chu Messia
(Krista) lo kal tûa an nghaha chu ni theiin an hre lo a, an hnial bap bap mai
a. “Dân lehkhabuah te pawh Krista chu chatuana a awm tûr thu ziak a ni vek
alâwm,” an ti tlat a ni (Joh. 12:34; Isaia 9:7; Sam 110:4; Ezek. 37:25; Dan.
7:14).
Chutichuan Isua chu Krista (Messia) ni tûra an ngaih loh
avângin Messia lo kal hun tûr chu an nghâk reng a. An hmêlmate’n Jerusalem kulh
te an tihchhiat hnu daih khân Messia chu a lo kal dâwn hnaiin an hria a, chutih
laiin Kristiante pawhin Messia (Krista) lo kal lehna (lo kal vawi hnihna) an la
nghâk mêk bawk a. Hetih lai hun vêlah hian Europe khawmualpuiah chuan indona a
thleng fo a, Juda mite chu indona tuar nasa ber an niin an sawi ṭhin. Ram hrang
hrangah an tlân darh a, Messia an beiseina chu a lian hle. Heti anga indona
avânga Juda mite’n harsatna namen lo an tuar lai leh chhandamtu tûr Messia
beisei êm êma an nghah lai hian “Messia ka ni,” lo inti tawk tam tak an
awm ṭhin a; chûng zîngah chuan Smurna khuaa piang (A.D. 1626) Shabatai Zevi chu
a rawn lâr chhoin zuitu pawh a ngah hle.
Chhandamtu Messia an nghahhlelh êm avâng chuan a lo thlen
hun tûr chu an chhût sup sup a, an chhût chhuah dân chuan kum 1666 A.D. a
ni. Judate chu kum 1666 A.D-ah chuan Jerusalem khawpuia hruai khâwm tûrin an
inngai a, an ring êm êm mai a ni. Mahse kum 1666 A.D a lo thlen meuhah chuan
Jerusalem-a lût ta lo chuan Constantinople lamah a kal ta daih mai a ni. Judate
beiseina zawng zawng chu a thlâwn leh zo ta a ni.
